Bakırcılık Sanatı

Bakırın dövülerek şekillendirilmesi ve süslenmesiyle ortaya çıkan bakırcılık ürünleri ve geleneği, yaygın bir şekilde devam etmektedir. Türk Bakırcılığı hem türk sanatkar üstadının ellerinde dövülmüş hem de manevi kültürümüzle harmanlanarak son zenginliğine erişmiştir.

Keşfi uzun yıllara dayanan bakır madeninin keşfine dair en erken örnekler 10 bin yıl önce Anadolu'da Çayönü yöresinde bulunmuştur. Bakır işlemeciliğinin kültürümüzün ciddi bir parçasının olmasının sebebi onun neredeyse insanlık tarihi kadar eski bir geçmişe sahip olmasıdır. Milattan önceki yıllarda dahi dövülerek kullanılan bakır, insanlığın mutfak araç gereçlerinden savaş aletlerine kadar birçok alanına kaynak sağlamıştır.

Geleneksel Türk Sanatlarının bir parçası olarak bakırcılık, altın çağını Osmanlı ile yaşar. Ardından Anadolu’nun yakından misafiri olmuş bakır madeni, Türklerin elinde Anadolu’daki ve Balkanlardaki maden yataklarının işletilmesi ile en parlak çağını yaşamıştır.

Kültürümüzde bakır madeni ile yapılmış birçok eşya vardır. Bunlardan gözlerimizin en aşina oldukları bakırdan elde edilmiş mutfak araç-gereçleridir. Kullanılan bakır tencereler, çaydanlıklar, sahanlar bunlara birer örnektir. Ülkemizde şu an aktif olarak bakır kültürünün devam ettiği önde gelen bölgeler Konya, Mardin, Diyarbakır, Kahramanmaraş ve Erzincan’dır.

Bakırcılık sanatının icra edilme aşamalarında Türk sanatkarlarımız en bereketli üretim şekli adına belli teknikler oluşturmuş ve bu teknikleri icra etmiştir:

Dövme/Kazıma/Zımba: Bakırcılık sanatının üretim sürecine verilen isimlerdir.
Tavlamak: Bakıra daha kolay şekil verilmesi adına bakırın fırınlanması sürecidir.
Kazıma: Bakırın çivi şeklinde demir çubuklar ile kazınma sürecidir.
Zımba Dövme: Bu teknik ile ortaya konulan eserler süslenmektedir.
Dövme: En eski ve en temel yöntemdir. Çekiç ile bakırın dövülmesi ile gerçekleşir.
Kökbükme: Bakırın ya oyulması ya da kabartılması teknikleriyle bakıra desen kazandırma işlemidir.
Lehimleme: Bakır parçalarının birleştirilmesi işlemidir.