top of page

Köy Seyirlik Oyunu

köy.jpg

Tarih boyunca dünyevi yaşamlarından bunalmış insanlar üzerlerindeki yükleri atabilip dinlenebilecekleri bir yer arayışında olmuşlardır. Sevdikleriyle birlikte dinlenip neşelenebilecekleri durumlar bireylerin giderek kompleks bir hal almaya başlayan dünyaları içerisinde önem arz etmeye başlamıştır. Bizler genel olarak bu dinlenme ve huzur bulma durağını ‘sanat’ olarak açıklarız. Türk kültüründe ise bu huzur molasının daha farklı bir tabiri ve çözümü vardır.

 

Kültürümüzde insanları neşelendirmek için kullanılan ‘Köy Seyirlik Oyunları’ toplumsal ilişkileri canlandıran ve taze tutan en önemli sanatlarımız arasında yer alır. Bununla birlikte köy seyirlik oyunları köylülerin tarım ve hayvancılık alanında bereket arttırmak için oluşturdukları ritüellerin dramatik şekle bürünmesi ile ortaya çıkmıştır. Osmanlı'nın sosyokültürel açıdan zengin yapısı altında bu oyun iyice büyümüş ve gelişmiştir. Adından da anlaşılacağı üzere, köy seyirlik oyunlarının sahnesi de seyircisi de oyuncusu da köydür ve köydendir. Toplumun geleneklerine uygun bir beğeni ürünü ortaya koyan köy seyirlik oyunları aynı zamanda, insanları rahatlatma, güldürme ve mutlu etme amacı da gütmüştür. Fakat bu oyunun güldürüden çok temel bazı farklılıkları vardır. Bu farklılıkların ilki; köy seyirlik salt bir güldürü amacı gütmez. Eş zamanlı olarak toplumun maddi ve manevi kültürü tarafından kabul görmeyi arzulayan bu sanatlar aynı zamanda satırlararası anlamları ile toplumu bir özeleştiri sürecine sokmayı hedefler. Toplumu güldürüp onun sırtındaki yükleri alırken toplumu eğitendir de diyebiliriz köy seyirlik oyunları için.

 

Köy seyirlik oyunlarını diğer oyun türlerinden ayıran kendine has temel özelliklerinden bir diğeri oyunun yapısı ile alakalıdır. Köy seyirlik oyunları hazır bir metin üzerine oynanmamaktadır. Bir nevi doğaçlama sayılabilecek bu oyun yine de doğaçlama kadar geniş bir hürriyete sahip değildir. Köy seyirlik oyunları her ne kadar direkt bir metin ve ezber üzerine ortaya konmasa da kendi içerisinde dramatik bir çatıya sahiptir. Bu dramatik çatı sayesinde oyuncular güldürü ve toplumsal özeleştiri arasındaki ince nüansı yakalayabilmekte ve oyun özgürlüğünü devam ettirebilmektedir. Bu bağlamda  köy seyirlik oyunlarının bir diğer isminin ise "Dramatik Köy Seyirlik Oyunları" olduğunu belirtmek faydalı olacaktır.

 

Köy seyirlik oyunlarının mihenk taşı ise taklittir. Burada oyuncular yeteneğe sıklıkla başvurmakta ve yeteneklerini taklitleri ile hat safhaya çıkarmaktadır.  Dans, müzik, şaklabanlık, kostüm ve makyajın büyük bir önem arz ettiği bu oyunlarda seyircinin oyuna katılımı da fazlasıyla önemsenmektedir.

Köy Seyirlik Oyunu Örneği

Türk Sanatları Atlası

form banner (1).png

Türk Sanatları Atlası

bottom of page