Çömlekçilik Sanatı

Yumuşak ve yağlı killi toprakların şekillendirmesi ile oluşturulan çömlekler kültürümüzün önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Kilin şekillendirildiği biçimler genellikle testi, çanak, tabak vb. ürünler olarak ortaya çıkmaktadır. Çömleğin yapım aşamasında ise en verimli görülen toprak yapısının killi toprak olmasının temel sebepleri vardır. Killi toprak su ile karıştırıldığı takdirde kolayca şekillenebilmektedir. Bu kolay şekillendirebilme hususu ise kilin içindeki plastisite özelliğinden kaynaklanmaktadır.

 

• Plasisite: Plasisite, biçimlendirebilme özelliği anlamına gelmektedir. Bu özellik aracılığıyla çömlek işçiliği daha kolay bir biçimde gerçekleştirilebilmektedir. Ayrıca detaylar ve motifler daha kolay eklenebilmektedir.

 

Çömlekçilik sanatı Türkiye’de yeni bir sanat değildir. Anadolu’da cilalı taş devrinden itibaren aktif bir şekilde kendini var eden bu sanat ülkemizde çoğunlukla Çatalhöyük, Boğazköy, Kültepe gibi eski yerleşim yerlerinde yaygındır. 

 

Çömlekçilik sanatını icra eden kişiye dilimizde çömlekçi adı verilmektedir. Çömlekçi çömlek sanatını icra ederken çömlekçilik sanatına özgü temel bir kuvvet tekniği kullanır. 

 

• Ağır Çark: Ağır çark aynı zamanda çömlekçi çarkı olarak da bilinmektedir. Ağır çark kullanılırken çömlekçinin ayağı ile bir sisteme güç kazandırılır. Bu güç ise ağır çarka bir dönüş kuvveti sağlar ve böylece dönen sistemin üzerinde çömlek her kısmıyla şekillendirilebilir.

 

Yine çömlekçilik sanatının icra edilmesi hususunda sanatçılar tarafından sıklıkla tercih edilen birtakım temel malzemeler vardır. Bu malzemeler; kil, sprey su püskürtücü, oklava, alçı plaka ve ahşap çıtalardır. 

 

• Kil: Kil, doğada bol miktarda bulunan doğal bir mineraldir.

• Sprey su püskürtücü: Çömlek yapımı sırasında kilin yumuşatılması için kullanılır.

• Oklava: Çömlekçilik yapımı sürecince çamurun şekillendirilmesi için oklava kullanılır.

• Alçı Plaka: Çömleğin şekillendirme sürecini kolaylaştırır.